ABD’nin utanç kaynağı Guantanamo hapishanesi 14. yılında

ABD’de 11 Eylül 2001’deki terör saldırılarının ertesinde ABD’nin Afganistan’ı iÅŸgalinin ardından kurulan Guantanamo cezaevi, ABD BaÅŸkanı Barack Obama’nın kapatma sözüne raÄŸmen 14'üncü yılına girdi.

Küba’nın Guantanamo Körfezi’ndeki Amerikan donanma üssünde yer alan tutukevi, 11 Eylül saldırının ve bunu takiben ABD’nin Afganistan’ı iÅŸgalinin ardından açıldı.

Dönemin ABD BaÅŸkanı George W. Bush tarafından ilan edilen “terörle küresel savaÅŸ” kapsamında yakalanan terör zanlılarının getirildiÄŸi hapishaneye ilk tutuklular 11 Ocak 2002’de konuldu.

Üç bölümden oluÅŸan cezaevinde 2002’de açılan “X-Ray”i, ilerleyen dönemde “Kamp Delta” ve “Kamp Iguana” kısımları takip etti.

ABD Savunma Bakanlığı yetkilileri, 2003 yılında cezaevine yaklaşık 680 şüpheliyi gönderirken, bu rakam zamanla 800’e ulaÅŸtı.

TURUNCU TULUMLULARIN STATÜSÜ TARTIŞMA KONUSU

Turuncu tulumlar giydirilen zanlıların statüleri, tutukeviyle ilgili tartışmaların merkezinde yer aldı.

Bush yönetimi Guantanamo tutuklularının, 1949 tarihli Cenevre SözleÅŸmeleri’ne göre “savaşçı” tanımlamasına girmediÄŸini iddia ederek, yakalananlara “savaÅŸ esiri” muamelesi yapılamayacağını savundu.

Bush yönetimi, tutulanları “adli suçlu” ÅŸeklinde nitelendirmekten de kaçındı.

ABD toprakları dışında bir yerde tutulması da zanlıların, ABD yasal sistemine başvurmasının önüne geçti.

O dönemdeki ABD yönetiminin “savaÅŸ suçluları” ile “yasa dışı savaşçılar” arasında ayrım yapmaya çalıştığını savunan insan hakları örgütleri ve birçok kesim, Cenevre SözleÅŸmeleri’nin ihlal edildiÄŸi görüşünde.

Uluslararası Af Örgütü, geçen yıllarda Guantanamo’nun askeri hapishane olarak kullanılmasını yasa dışı uygulamaları ve zanlılara yönelik yapılan sorgulama tekniklerini “insan hakları skandalı” olarak tanımlarken, BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) de hazırladığı raporlarda tutukevinde yapılan hak ihlallerine birçok kez dikkati çekti.

Özellikle suyla boÄŸulma hissi yaratma, cinsel tehditler, makattan besleme-sulama, uykusuz bırakma gibi sorgulama yöntemlerinin ABD Senatosu’nun raporlarıyla da tespit edilmesi, hem ABD’de hem de uluslararası kamuoyunda tutukevinin “ABD’nin utanç kaynağı ve yüz karası” olarak adlandırılmasına neden oldu.

HALA 104 TUTUKLU VAR

Pentagon verilerine göre, cezaevinde şu anda toplam 104 tutuklu bulunuyor.

Sorguları tamamlananların hapishaneden aşama aşama nakillerine ise devam ediliyor.

Beyaz Saray Sözüsü Josh Earnest, geçen hafta, 104 mahkumdan 46’sının serbest bırakılması kararı alındığını ancak bu mahkumları kabul edecek ülkelere ihtiyaç duyulduÄŸunu açıkladı.

OBAMA’NIN KAPATMA VAADÄ°

Öte yandan, ABD BaÅŸkanı Obama’nın baÅŸkanlığı devralmadan önceki en önemli vaatlerinden biri Guantanamo’yu kapatmaktı.

BaÅŸkanlık görevini almasından birkaç gün sonra imzaladığı kararnameyle tutukevinin bir yıl içinde kapatılması talimatını veren Obama, bu hedefine ise henüz ulaÅŸamadı. Kongrenin her iki kanadından gelen baskılar Obama’nın bu sözünü yerine getirmesine engel oluÅŸturuyor.

Yönetim, 2015’in yaz aylarında cezaevinin kapatılması planlarında son aÅŸamaya gelindiÄŸini bildirse de Obama’nın kasım ayında, içinde Guantanamo hapishanesinin kapatılmasını engelleyen hükümlerin de yer aldığı 2016 yılı Ulusal Savunma Yetki Tasarısı’nı imzalaması dikkati çekti.